7 pytań do fizjoterapeuty

Na pytania odpowiada nasz ekspert, Andrzej Kępczyński

Członek zarządu Zdrofit Zdrowe Miejsce, ekspert do spraw fizjoterapii w Benefit Systems Oddział Fitness. Z wykształcenia magister rehabilitacji ruchowej ukończonej na warszawskiej AWF. Współzałożyciel i fizjoterapeuta Kliniki Ruchu w Warszawie. Współorganizator interdyscyplinarnych konferencji dla fizjoterapeutów, trenerów i lekarzy ortopedów. Między innymi I Interdyscyplinarnej Konferencji „Od terapii do treningu” w Centrum Olimpijskim w Warszawie w 2012r. Członek Rady Programowej Wydziału Fizjoterapii WUM. Organizator V Joint Preservation Congress w Warszawie. Członek Rady Programowej i organizator sekcji fizjoterapeutycznej Polskiego Towarzystwa Artroskopowego. Członek ESSKA. Pasjonat sportów wodnych, narciarstwa i towarzyskiego tańca sportowego. Członek Polskiego Towarzystwa Tanecznego i Federacji Tańca Sportowego. Prywatnie tata trójki dzieci.

Czym jest fizjoprofilaktyka? Czy to nowe określenie dla klasycznej fizjoterapii?

Holistyczny wpływ fizjoterapii na zdrowie zyskuje coraz większą uwagę i ma istotne zastosowanie przy chorobach, które mogą wydawać się z pozoru zupełnie niepowiązane z narządami ruchu. Fizjoprofilaktyka, zgodnie ze swoją nazwą, koncentruje się nie tylko na usprawnianiu funkcji organizmu, ale także na profilaktyce, czyli minimalizowaniu ryzyka wystąpienia chorób. Wbrew pozorom ta dziedzina fizjoterapii obejmuje nie tylko narządy ruchu, ale także powiązane z nimi organy, ale także tkanki i układy organizmu człowieka.  Dla przykładu osoba chorująca np. na infekcję górnych dróg oddechowych zmaga się nie tylko z kaszlem czy katarem, ale także traci wydolność, siłę oraz gibkość organizmu. Tu swoje zastosowanie ma  właśnie fizjoprofilaktyka, która zakłada utrzymywanie w możliwie  najlepszej kondycji wszystkich układów ciała człowieka i obniżenie ryzyka nawrotu choroby poprzez ćwiczenia ruchowe, zalecenia dietetyczne oraz modyfikację stylu życia.

A czym różni się fizjoprofilaktyka od kinezyterapii?

Fizjoprofilaktyka wykorzystuje kinezyterapię jako jedno z narzędzi, które leczy lub usprawnia ruchem. Kinezyterapia zakłada stosowanie wszystkich możliwych działań ruchowych, które poprawiają mobilność człowieka.

Jakie znaczenie dla naszego zdrowia ma ruch, ćwiczenia?

Ruch jest synonimem życia. Prof. Seyfried wieloletni dziekan wydziału rehabilitacji mówił:” Ruch zastąpi każde lekarstwo, a żadne lekarstwo nie zastąpi ruchu”. W tym zdaniu powtarzanym przez setki fizjoterapeutów kryje się istotna odpowiedź na wyzwania zdrowotne, z którymi się mierzymy. Każdy organ w naszym ciele potrzebuje składników odżywczych, a ruch powoduje, że odżywianie tego organu jest w ogóle możliwe. Mowa tu zarówno o aparacie ruchu - chrząstce stawowej, więzadłach i mięśniach, ale również o układzie nerwowym włącznie z centralnym układem nerwowym - mózgiem, układzie pokarmowym (perystaltyka jelit), układzie oddechowym, a także układzie wydzielania wewnętrznego(gospodarka hormonalna). Brak ruchu, zatem będzie powodował zaburzenia funkcjonowania wszystkich tych układów, a co za tym idzie stopniowe ustawanie ich funkcji. To może niestety być w pewnym stopniu proces nieodwracalny, dlatego należy się ruszać.

Jeśli pracuję fizycznie i mam bardzo dużo ruchu w ciągu dnia, potrzebuję w ogóle ćwiczeń fizycznych?

Praca fizyczna nie zwalnia nas z konieczności podejmowania aktywności fizycznej w czasie wolnym 
i co ważne powinien to być inny rodzaj ruchu. Jako odpowiedź dla wysiłku podejmowanego w czasie pracy fizycznej świetnie sprawdzą się ćwiczenia relaksacyjne, rozluźniające mięśnie i ścięgna – np. w formie stretchingu, rolowania czy jogi.  Jeśli w pracy podnosimy ciężkie przedmioty, warto skorzystać m.in. z ćwiczeń aerobowych o umiarkowanej intensywności, które pomogą dostarczyć do mięśni potrzebny tlen.

Czy faktycznie ćwiczenia fizyczne mają wpływ na nasze psyche?

W zdrowym ciele zdrowy duch. Wiele badań wskazuje, że podczas wysiłku fizycznego w naszym organizmie wydzielają się tzw. hormony szczęścia – jak serotonina czy dopamina. W związku z tym osoby ćwiczące zazwyczaj czują poprawę samopoczucia, z kolei w momencie rezygnacji z aktywnego stylu życia często doświadczają pogorszenia nastroju. Badania naukowe dowodzą także, że regularna aktywność fizyczna spowalnia biologiczny proces starzenia się mózgu.

Czy siedzący tryb pracy ma negatywny wpływ na moje zdrowie i samopoczucie?

Siedzący tryb życia i pracy ma negatywny wpływ nie tylko na aparat ruchu, ale także na układ naczyniowo-ruchowy, gospodarkę hormonalną, układ oddechowy czy pokarmowy oraz na naszą psychikę. Podczas ćwiczeń do krwi uwalniane są endorfiny, czyli tzw. hormony szczęścia, które mają pozytywny wpływ na nasze samopoczucie. Dlatego też jeśli ćwiczymy regularnie, po pewnym czasie odczuwamy wręcz potrzebę zmęczenia się.

Na jakie kwestie związane z pracą w domu warto zwrócić uwagę, by nie obciążać kręgosłupa?

Należy często zmieniać pozycję. Co najmniej co godzinę wstawać i zrobić kilka prostych ćwiczeń rozciągających. Przydatne może okazać się także stosowanie poduszki sensorycznej i piłki do siedzenia. Po dłuższej pracy warto wyjść z domu nawet na krótki spacer na świeżym powietrzu. Istotnym elementem pomagającym w utrzymaniu zdrowej pozycji ciała w czasie pracy jest też dostosowanie  wysokości krzesła i biurka, tak by ekran komputera znajdował się na linii naszego wzroku, w odległości co najmniej 50 cm od oczu. Po 5 godzinach pracy przy biurku, bezwzględnie przyda nam się przerwa – tu warto po prostu położyć się na podłodze i wykonać kilka ćwiczeń rozciągających w tzw. pozycjach niskich.